rozmówcy, to tego nie wiem”.
Półtora tysiąca lat
później, angielski filozof i matematyk Alfred North Whitehead potrafił
do wątpliwości św. Augustyna dołączyć tylko własną frustrację:
„Rozmyślanie nad czasem jest niemożliwe, ... aby nie być przytłoczonym
poczuciem ograniczoności ludzkiej inteligencji”. Lecz nie tylko istota czasu przyprawia myślących o bóle głowy, również jego pochodzenie.
Dlaczego
coś tak podstawowego jak czas jest tak mało zrozumiane i tak trudne do
wyjaśnienia? Psycholog John Cohen uważa: „Mamy tu do czynienia z
głębokim misterium, w najlepszym tego słowa znaczeniu: z jednej strony
tkwi ono w sercach ludzkiego doświadczenia, a z drugiej strony w samej
naturze rzeczy”.
Fenomen czasu posiada tak dominujące znaczenie
dla naszego życia, że uznaję za bezwzględnie potrzebne, aby się z nim
rozprawić, a powyższe wypowiedzi dowodzą, że jedynie podejście zupełnie
innego rodzaju, może pomóc nam posunąć się dalej. W pierwszej części
tej książki zajmiemy się czasem jako wielkością czysto fizyczną - w
myśl motta japońskiego filozofa Nasanao Tody: „Nikt nie może podobno
twierdzić, że wie czym jest czas. Istnieje jednak taki odważny gatunek
ludzi – to fizycy, którzy z tego trudnego do zrozumienia pojęcia
uczynili jeden z kamieni węgielnych swoich teorii”. Następnie
przejdziemy do głównej części książki, aby opracować czas w centralny i
nowoczesny sposób – jako wielkość antropologiczną. Trzecia część książki zajmie się ostatecznie tym, co czeka nas po „drugiej stronie czasu” - czyli wiecznością.
|